W ostatnich latach coraz częściej pojawia się temat oczyszczania dna Bałtyku z broni i materiałów niebezpiecznych, które stanowią pozostałość po II wojnie światowej. Obiekty tego typu stale są odnajdywane w naszym morzu. Specjaliści ostrzegają, że Bałtykowi grozi katastrofa na gigantyczną skalę. Swoje rozwiązanie zaprezentowała Stocznia Remontowa Shipbuilding.
Stocznia Remontowa Shipbuilding oraz RMDC – okrętowe biuro projektowo-konsultingowe, także należące do grupy kapitałowej Remontowa Holding, wraz z partnerami z Polski i Szwecji przedstawia kompleksową koncepcję rozwiązania problemu oczyszczania dna Bałtyku, także z substancji niebezpiecznych będących pozostałościami II wojny światowej. Propozycja zawiera zarówno specjalistyczną jednostkę pływającą, jak i metodę oczyszczania dna morza.
Niechciane pamiątki
Oczyszczenie dna Bałtyku z niebezpiecznych pozostałości z czasów I i II WŚ jest coraz pilniejszym zadaniem. Sprawa ta jest niezwykle istotna dla gospodarki morskiej i bezpieczeństwa wybrzeża polskiej części Bałtyku. Postępująca korozja amunicji powodować będzie coraz częstsze wydobywanie się niebezpiecznego materiału bezpośrednio do wód morskich. Prądy występujące na Bałtyku będą zaś skierowywać ten niebezpieczny materiał wprost na polskie plaże.
Podejmowane dotąd działania i programy międzynarodowe pozwalają jedynie na częściowe ustalanie miejsc ulokowania niebezpiecznych materiałów, jak i ich stanu. Daleko jest jednak do pełnego rozpoznania sytuacji na dnie Bałtyku i zmapowania wszystkich lokalizacji tego niebezpieczeństwa na polskich wodach. Wymaga to nowego podejścia, pozwalającego działać szybciej, znacznie szerzej i skuteczniej, czas bowiem nie jest czynnikiem wspomagającym. Każdy rok oznacza pogorszenie stanu zasobników i pojemników, w których składowana jest broń chemiczna. Dotychczas brakowało kompleksowej koncepcji utylizacji tego zalegającego na dnie niebezpieczeństwa.
Nowe rozwiązanie
Mając na względzie powyższe zagrożenia, Stocznia Remontowa Shipbuilding SA wraz z biurem projektowym Remontowa Marine Design & Consulting Sp. z o.o., firmą Ibcol Sp. z o.o. oraz Dynasafe Demil Systems AB ze Szwecji, podjęła działania w celu opracowania koncepcji technicznej dla jednostki służącej utylizacji amunicji niebezpiecznej, jak i samego procesu neutralizacji wydobytych środków bojowych i materiałów wybuchowych.
Współpraca polskiej stoczni z wyspecjalizowaną w budowie linii utylizacji amunicji firmą przynosi rozwiązanie problemu. W tym doświadczonym gronie udało się stworzyć założenia funkcjonalne dla barki morskiej. Pozwala ona w kompleksowy i w bezpieczny sposób utylizować materiały niebezpieczne z dna Bałtyku. Zarówno amunicję klasyczną, jak i broń chemiczną.
Konieczność utylizacji na morzu
Podstawowym założeniem twórców koncepcji jest pełna realizacja procesu utylizacji amunicji niebezpiecznej na morzu. Utylizacja niebezpiecznych materiałów na lądzie tworzy większe zagrożenie z uwagi na przeładunek i transport. Prowadzenie utylizacji na morzu zapewnia skrócenie całej drogi od podjęcia obiektu do jego utylizacji. Gwarantuje również najwyższy poziom bezpieczeństwa dla polskiego wybrzeża.
Koncepcja zakłada potrzebę doskonalenia rozpoznania i nadzorowania miejsc zalegania materiałów niebezpiecznych na dnie. Wymaga to wsparcia siłami jednostek administracji morskiej, Marynarki Wojennej oraz innych instytucji. Mając na uwadze coraz szersze zagospodarowanie dna morskiego, zasadne wydaje się stworzenie krajowych kompetencji do nadzoru dna polskiej części Bałtyku, na zasadzie podobnej do nadzoru instalacji budowlanych, czy nadzoru dróg i autostrad. Biorąc pod uwagę powyższe, wskazane wydaje się rozbudowanie potencjału okrętowego do obserwacji i nadzoru dna, w tym wykrywania niebezpiecznych materiałów, celem ich dokładnego skatalogowania, a następnie podejmowania do usunięcia.
Samo wstępne załadowanie amunicji do pojemników wydobywczych jeszcze pod wodą i przygotowanie podwodnego składu do podjęcia, to zadania, które wydają się możliwe do wykonania polskimi zasobami, zarówno grup nurków-minerów Marynarki Wojennej RP, jak i podmiotów świadczących specjalistyczne usługi nurkowe. Wymaga to jednak zwiększenia potencjału, poprzez doposażenie w roboty specjalistyczne, jak i skafandry typu ciężkiego, eliminujące kontakt nurka z otoczeniem zewnętrznym i substancjami niebezpiecznymi.
Linia utylizacyjna
Finalnym i kluczowym elementem całego procesu jest modułowa linia utylizacyjna amunicji i broni chemicznej. W przedstawianej koncepcji została osadzona na dwukadłubowej barce morskiej o regulowanym zanurzeniu. Taka konstrukcja zapewnia bardzo wysoki poziom stabilności jednostki. Dostarcza również odpowiednią powierzchnię dla linii utylizacyjnej i niezbędnych rozwiązań dla bezpieczeństwa procesu utylizacji. Modułowa linia utylizacyjna firmy Dynasafe Demil Systems AB osadzona na jednostce dwukadłubowej zaprojektowanej przez Remontowa Marine Design & Consulting Sp. z o.o. to rozwiązanie potwierdzone licznymi i długotrwałymi testami oraz w działaniu praktycznym. Sięgnięcie po sprawdzone instalacje wydaje się niezbędnym działaniem dla zapewnienia najwyższego bezpieczeństwa całej operacji.
Liczba podmiotów dysponujących technologią linii utylizacji amunicji i broni chemicznej jest w skali świata bardzo ograniczona. Wykorzystane w prezentowanej koncepcji rozwiązanie zastosowano w krajach takich jak Stany Zjednoczone, Francja, Niemcy, Japonia, Włochy, czy Chiny. Referencje, sprawdzona technologia, a co za tym stoi bezpieczeństwo instalacji jest w tym przypadku bowiem czynnikiem kluczowym, eliminującym niesprawdzone rozwiązania. W tym segmencie technologii nie ma bowiem miejsca na żadne błędy czy usterki wymagające poprawki.
Kluczowym elementem instalacji jest statyczna opancerzona komora spalania SDC, pracująca w temperaturze 550°C. Wysoka temperatura powoduje bezpieczne wypalanie materiału niebezpiecznego, zarówno z broni i amunicji konwencjonalnej, jak i chemicznej. SDC może wytrzymać detonację, chociaż w większości przypadków amunicja nie ulegnie detonacji, a jedynie wypaleniu. Nad bezpieczeństwem operacji czuwa kilka poziomów rozwiązań bezpieczeństwa. Wśród nich m.in. system oczyszczania gazów, zapewniający zgodność działania z obowiązującymi normami środowiskowymi.
Udział polskiego przemysłu
Koncepcja opracowana przez grupę specjalistów pod przewodnictwem Stoczni Remontowa Shipbuilding zakłada maksymalny możliwy udział krajowego przemysłu. Zdolność projektowania i budowy jednostek do nadzoru dna morskiego i podejmowania materiałów niebezpiecznych leży w kompetencjach polskiego przemysłu stoczniowego. Podobnie jak zdolność budowy jednostki – barki morskiej z instalacją utylizacyjną. Rozwiązania jednostek utylizacji materiałów niebezpiecznych na morzu mogą stać się także atrakcyjnym przedmiotem eksportu technologii krajowego przemysłu stoczniowego. Załogi tych jednostek, po przeszkoleniu w wykorzystaniu systemu utylizacji amunicji i broni chemicznej również mogą być polskie. Podobnie podwodna część procesu podejmowania materiałów niebezpiecznych do utylizacji może być wykonana przez polskie podmioty usług podwodnych.
Przedstawiona stronie rządowej koncepcja wymaga w tej chwili dopracowania funkcjonalnego na linii zamawiający – wykonawca. Konieczne jest też podjęcie decyzji o realizacji programu. Cieszą działania podejmowane przez rząd oraz polskich parlamentarzystów na arenie międzynarodowej. Chodzi o wyasygnowanie przez UE środków finansowych na pozbycie się tego palącego problemu z mórz Europy.
Podjęcie programu przez polski rząd, przy współfinansowaniu ze środków europejskich, uczyniłoby tak rozbudowany potencjał atrakcyjnym rozwiązaniem dla potrzeb krajowych, jak i innych państw regionu Bałtyku.
Projekt jednostki – barki morskiej z linią utylizacji amunicji konwencjonalnej oraz chemicznej może znaleźć zastosowanie eksportowe, także dla potrzeb innych akwenów. Zapotrzebowanie na tego typu jednostki występuje we Włoszech, Francji, Belgii czy w państwach basenu Morza Czarnego.
Podstawowe dane techniczne jednostki
długość – 105 m
szerokość – 24 m
utylizacja – ok. 1250 kg amunicji na dobę
załoga: ok. 40 osób
Fot. Materiały prasowe
O poszukiwaniach wraków z czasów II WŚ, które prowadzi grupa Baltictech, przeczytacie w 15 numerze kwartalnika DIVERS24! Magazyn w wersji cyfrowej dostępny jest nieodpłatnie, natomiast wersję drukowaną możesz nabyć w naszym sklepie internetowym.
