Świetnie zachowany wrak statku Gribshunden odkrywa swoje kolejne sekrety. Stanowisko badane jest obecnie przez szwedzkich archeologów podwodnych, którzy poinformowali o interesujących wynikach swoich prac.
Król Jan I wysłał w 1495 roku delegację, która wyruszyła do Szwecji na jego flagowym okręcie Gribshunden, gdzie miała prowadzić rozmowy z siłami separatystów pod dowództwem Stena Sture Starszego, szwedzkiego regenta w latach 1471-1497. Jan I planował przejąć szwedzki tron, a jego okręt był załadowany towarami mającymi na celu pochwalenie się bogactwem i potęgą Danii.
Niestety pech chciał, że 35-metrowa jednostka zatonęła w wyniku pożaru niedaleko dzisiejszej miejscowości Ronnenby, znajdującej się na terenie południowo-wschodniej Szwecji. Wrak Gribshunden przeleżał na dnie na głębokości około 10 metrów niemal 500 lat, zanim został znaleziony przez lokalnych nurków w latach 70. XX wieku.
Co ciekawe, archeolodzy dowiedzieli się o jego istnieniu niemal 30 lat później, w 2000 roku, a poprawna identyfikacja jednostki miała miejsce dopiero w 2013 roku. Obecnie wrak jest uważany za najlepiej zachowany na świecie przykład tego typu jednostki. Jako kolejną ciekawostkę warto zaznaczyć, że właśnie takie okręty wykorzystał m.in. Krzysztof Kolumb żeglując po Atlantyku.
Międzynarodowy zespół 40 archeologów podwodnych z 10 krajów, pod kierownictwem badaczt ze szwedzkich uniwersytetów w Lund i Södertörn oraz Muzeum Blekinge, w zeszłym roku przeprowadził na wraku Gribshunden trwające trzy tygodnie badania, o czym informowaliśmy na naszych łamach.
Znaleziska obejmowały m.in. jeden z najwcześniejszych przykładów broni palnej, jaki kiedykolwiek znaleziono na wrakach statku, beczki po piwie oraz kufel z grawerowaną koroną, a także charakterystyczne elementy szkieletu i łuski jesiotra, które były zapakowane w drewnianą beczkę. Naukowcy sądzili, że był to gatunek europejski (Acipenser sturio), występujący w Morzu Bałtyckim w XV wieku.
Jednak późniejsza analiza DNA ujawniła, że była to znacznie mniej powszechna odmiana atlantycka, która została celowo wybrana, aby zrobić jeszcze większe wrażenie na Szwedach. Jesiotr atlantycki (Acipenser oxyrinchus) dziś jest już praktycznie gatunkiem wymarłym. Badania wykazały również, że ów egzemplarz miał 2 m długości, a nawet to w jaki sposób został pocięty.
Mówi się, że odkrycie podkreśla wysoki status jesiotra w XV-wiecznej Europie. Ryba była ceniona ze względu na ikrę, miąższ i pęcherz pławny, z którego wytwarzano kolagen karukowy, z którego uzyskiwano złotą farbę.
Jesiotr w spiżarni króla był narzędziem propagandowym, podobnie jak cały okręt Gribshunden – powiedział Brendan P. Foley, archeolog morski z Uniwersytetu w Lund i koordynator projektu. Wszystko na tym statku było obliczone na efekt polityczny, co jest kolejnym elementem czyniącym to odkrycie szczególnie interesującym.
Choć okręt zatonął i cały misterny plan spalił na panewce, to również bez pomocy jesiotra Jan I został królem Szwecji, choć dokonał tego dwa lata później.
Miłośników odkryć wrakowych z pewnością zaciekawią poszukiwania prowadzone w wodach rzeki Wisły, o których możecie przeczytać w 12 numerze naszego kwartalnika DIVERS24! Magazyn w wersji cyfrowej dostępny jest nieodpłatnie, natomiast wersję drukowaną możesz nabyć w naszym sklepie internetowym.
