Międzynarodowy zespół płetwonurków z Finlandii i Federacji Rosyjskiej, odnalazł i zidentyfikował w wodach Zatoki Fińskiej wrak niszczyciela „Novik”, jednej z najbardziej legendarnych jednostek carskiej, a później sowieckiej floty. Po wejściu do służby w 1913 roku, był to najszybszy i jeden z najbardziej nowoczesnych okrętów na świecie, który brał udział praktycznie we wszystkich bitwach morskich na Morzu Bałtyckim, toczonych w ramach I Wojny Światowej.
Poszukiwania przeprowadzono w ramach wspólnego projektu fińskiej grupy nurkowo-poszukiwawczej SubZone i rosyjskiego zespołu poszukiwań podwodnych Разведывательно-водолазная команда. Prace zakończyły się zlokalizowaniem miejsca zatonięcia i eksploracją oraz identyfikacją wraku niszczyciela „Novik”, w pobliżu estońskiego przylądka Juminda.
Wrak spoczywa a głębokości 75 metrów w środku Zatoki Fińskiej. Kadłub jednostki został przełamany na dwie części, w efekcie eksplozji wywołanej wpłynięciem na minę. Część dziobowa jest podniesiona, z kolei rufa z głównymi działami i nadbudówką, spoczywa równo na stępce. Na wraku wyraźnie widać nazwę okrętu, jaką nosił w momencie zatonięcia – „Jakow Swierdłow”, a także herb ZSRR.
Prawdopodobne miejsce zatonięcia okrętu zostało wskazane przez rosyjskiego historyka Michaiła Iwanowa, który zidentyfikował je na podstawie niemieckich materiałów archiwalnych. W dokumentach znajdowały się dane o bombardowaniu ładunkiem głębinowym w 1943 r., w stosunku do pewnego obiektu, który Niemcy uznali za sowiecki okręt podwodny (później zakładano, że może to być Shch-406), jednak jak wiadomo dzisiaj, Sch-406 zatonął w pobliżu wyspy Bolshoy Tyuters (Tytärsaari).
W wyniku poszukiwań przeprowadzonych sonarem przez Immi Wallin, szefa SubZone, znaleziono wrak o kształcie podobnym do niszczyciela z dobrze widocznymi działami na pokładzie rufowym. To wystarczyło, by na dno wysłać zespół płetwonurków w celu sprawdzenia i ewentualnej identyfikacji wraku.
Zanurzenie przeprowadzono 16 czerwca 2018 roku, ze statku badawczego „Yoldia”. Zespół w skład którego weszli Immi Wallin, Pasi Lammi, Michaił Iwanow, Konstantin Bogdanow i Innokenty Olchowoj, zidentyfikował okręt, odnajdując nazwę „Jakow Swierdłow” oraz herb Związku Radzieckiego na rufie. Zbadano trzy 102-milimetrowe działa główne, znajdujące się na pokładzie rufowym, oraz charakterystyczną rufę „Novika” z zapasowym kołem sterowym i telegrafem maszynowym.
Dokonano oględzin miejsca przełamania się jednostki, co ujawniło, że legendarny okręt został praktycznie rozerwany na dwie części przez potężny wybuch miny w rejonie drugiego komina.
Niszczyciel zatonął 28 sierpnia 1941 roku, podczas ewakuacji Tallina, podczas eskortowania krążownika „Kirow”. Przyczyną zatonięcia było wpłynięcie na niemiecko-fińskie pole minowe „Juminda”.
Budowę niszczyciela rozpoczęto położeniem stępki w 1910 roku, w petersburskiej stoczni Putilovsky Plant. Okręt ukończono 9 września 1913 roku. „Novik” był pierwszym niszczycielem zbudowanym w swojej klasie. Mierzył 102.4 metra długości i 9.5 metra szerokości, przy zanurzeniu sięgającym 7.2 metra.
Podczas I Wojny Światowej był najszybszym okrętem na Ziemi, rozwijając prędkość 37.3 węzła, a także jednym z najbardziej nowoczesnych. Niszczyciele klasy Novik były też pierwszymi, napędzanymi ropą zamiast węgla.
Podczas toczącej się wojny domowej w Rosji, w listopadzie 1917 roku, załoga „Novika” przechodzi na stronę bolszewików, którzy w 1923 roku przemianowują go na „Jakow Swierdłow”.
Źródło: SubZone, Разведывательно-водолазная команда
Foto: Innokenty Olchowoj
[pro_ad_display_adzone id=”25708″]
