Zespół archeologów podwodnych z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu natrafił w czasie badań rumowiska średniowiecznego mostu, wiodącego na Ostrów Lednicki na więcierz wypełniony szczątkami ryb.
„Jest to jedyny taki zabytek z IX-X w. znaleziony w trakcie badań podwodnych w Polsce” – wyjaśnia PAP dr Krzysztof Radka, kierownik badań podwodnych.
Pułapka zachowała się w dobrym stanie. W jej wnętrzu znajdowały się jeszcze szczątki złapanych ryb – według wstępnych obliczeń było ich ponad 4 tysiące. Pierwotnie więcierz wyglądał jak wąski, podłużny, szpiczasto zakończony kosz o długości ok. 1,6 m. Egzemplarz wydobyty przez toruńskich archeologów wykonano z wikliny. W momencie dokonania odkrycia znajdował się pomiędzy elementami średniowiecznego mostu, co potwierdza jego odległą metrykę.
Dzięki zastosowaniu eżektora wodnego – urządzenia usuwającego osady denne, badaczom udało się odsłonić więcierz i następnie dokonać pod wodą jego pełnej dokumentacji rysunkowej i fotograficznej, mimo iż działania utrudniała ograniczona widoczność pod wodą.
„Eksploracja wymagała wyjątkowej ostrożności, ponieważ wiklinowy kosz mógł rozpaść się przy każdym ruchu wody. Operacja wydobycia była skomplikowana, ze względu na rozmiar, stan zachowania i delikatność zabytku, jednak wydaje się, że przebiegła z sukcesem” – dodaje dr Radka. Naukowiec zaznacza, że dotychczas nikt nie podejmował się podobnego zabiegu, dlatego doświadczenia zdobyte w czasie eksploracji i wydobywania są tym bardziej cenne i będą wykorzystane w przyszłości.
Odkrycia dokonano w sierpniu. Obecnie więcierz poddawany jest zabiegom konserwatorskim w Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy, a szczątki ryb analizie gatunkowej. Docelowo wydobyta pułapka trafi na powstającą właśnie w muzeum wystawę dotyczącą rybołówstwa. Przebieg akcji wydobycia pułapki można obejrzeć na zamieszczonym filmie.
Od 1982 roku toruńscy archeolodzy badają strefy reliktów dwóch mostów wiodących na wyspę Ostrów Lednicki, gdzie znajdował się jeden z ważniejszych ośrodków we wczesnych etapach formowania się polskiej państwowości. Do dziś na wyspie zachowały się monumentalne relikty drewniano-ziemnych wałów obronnych i umocnień brzegowych. Odkryte mosty – po zachodniej stronie wyspy – tzw. poznański o długości 438 m (to tutaj dokonano tegorocznego odkrycia więcierza) i po wschodniej „gnieźnieński” o długości 187 m – są jednymi najdłuższych konstrukcji tego typu z okresu średniowiecza z terenów Polski. Umożliwiały komunikację z traktem lądowym wiodącym do Poznania i Gniezna. To na Ostrowie Lednickim znajdują się pozostałości rezydencji pałacowej zbudowanej w 2 poł. X wieku przez Mieszka I.
Zdaniem historyków to w niej Bolesław Chrobry ugościł w 1000 roku cesarza Ottona III, w czasie pielgrzymki do grobu św. Wojciecha. Ostrów Lednicki to również hipotetyczna rezydencja Dąbrówki – żony Mieszka I. Być może tutaj urodził się pierwszy polski król – Bolesław Chrobry. Świetność miejsca przerwał w 1038 roku najazd księcia czeskiego Brzetysława – wtedy też zniszczono mosty.
Źródło: PAP – Nauka w Polsce
Foto: M.Popek
