W wodach Morza Bałtyckiego grupa rosyjskich poszukiwaczy wraków UWEX odnalazła wrak radzieckiego okrętu podwodnego M-96 z 1944 r.
Grupa przez kilka ostatnich lat poszukiwała wraku okrętu podwodnego M-96, który zaginął po wyjściu w morze we wrześniu 1944 r. W tym czasie udało im się zlokalizować i zidentyfikować kilka innych wraków, jednak obiekt poszukiwań pozostawał nieuchwytny. Wraz z odnalezieniem M-96 liczba zaginionych okrętów, których odnalezienie Rosjanie postawili sobie za cel, zmniejszyła się do trzech.
Zaginięcie
We wrześniu 1944 r. okręt podwodny M-96 wypłynął w morze na patrol. Załoga miała przeprowadzić rekonesans w rejonie Zatoki Narewskiej i Zatoki Fińskiej. Niestety słuch po okręcie i jego marynarzach zaginął i dopiero teraz, po 77 latach, udało się go zlokalizować.
Poszukiwacze, którzy zlokalizowali wrak, prowadzili swoje działania w oparciu o hipotezę, iż okręt zatonął po wpłynięciu na minę. Miało to nastąpić podczas próby pokonania zapory minowej Zeeigel, w związku z czym poszukiwania należało prowadzić w rosyjskich wodach terytorialnych.
Jednak jak się okazało, założenie to było błędne. W rzeczywistości dowodzący okrętem podwodnym M-96 Nikołaj Iwanowicz Kartaszow przeprowadził go przez zaporę minową i rozpoczął realizację powierzonych mu zadań bojowych.
Odnalezienie
Ostatecznie wrak radzieckiego okrętu podwodnego M-96 nurkowie zlokalizowali na dnie w części akwenu, która wchodzi w skład wód terytorialnych Estonii. Wprawdzie to tylko kilka kilometrów od granicy Federacji Rosyjskiej, jednak już po drugiej stronie zapory minowej Zeeigel.
Co ciekawe inspekcja wraku, którą przeprowadził zespół nurkowy UWEX, wykazała, że przyczyną zatonięcia było wpłynięcie na minę. Nurkowie stworzyli wstępną dokumentację, szczegółowo opisując poszczególne elementy okrętu i uszkodzenia, jakich doznał. Odnotowano m.in. ustawienia telegrafu, płetwy sterowej czy fakt, iż właz był w pozycji otwartej. Powyższe pozwoliły wysunąć kolejną hipotezę, która mówi, iż okręt wpłynął na minę, znajdując się w wynurzeniu.
Dalsza eksploracja
Z pewnością kolejne nurkowania na wraku będą w stanie dostarczyć większej ilości informacji. Bez wątpienia inspekcji i wykonywania dokumentacji fotograficznej i filmowej nie ułatwia duża ilość nagromadzonych pozrywanych rybackich sieci. Możliwe, że konieczne będzie częściowe ich usunięcie.
Na podstawie analizy dokumentów niemieckich dokonanej przez historyka Mirosława Morozowa można przypuszczać, że okręt podwodny M-96 zatonął 10 września 1944 r. o godzinie 3.48 nad ranem. Właśnie w tym czasie niemiecki okręt podwodny, który znajdował się w Zatoce Narewskiej, zarejestrował za pomocą aparatury hydroakustycznej wybuch miny.
Poszukiwacze z grupy UWEX wspomnieli również, że około 120 metrów od wraku radzieckiego okrętu podwodnego M-96, odnaleziono wrak niemieckiego trawler R63. 14 czerwca 1944 r. jednostka również wpłynęła na minę i w efekcie zatonęła. Oba wraki znajdują się więc na morskim dnie, w obrębie tego samego pola minowego.
Uczestnicy wyprawy
Konstantin Bogdanov, Innocentiy Olkhova, Michaił Ivanov.
Specjalne podziękowania dla estońskiego zespołu Maxstar Expedition.
Wyprawa została zrealizowana przy wsparciu JSC Sevmash, PJSC Transneft oraz Prezydenckiego Funduszu Grantowego.
Fot. Ivan Borovikov
Wszystkich zainteresowanych tematyką wraków okrętów podwodnych z czasów II Wojny Światowej odkrytych w Morzu Bałtyckim, odsyłamy do 3 numeru naszego kwartalnika DIVERS24! Magazyn w wersji cyfrowej dostępny jest nieodpłatnie, natomiast wersję drukowaną możesz nabyć w naszym sklepie internetowym.
