Archeolodzy podczas tegorocznych prac na wraku z Antykithiry odnaleźli ciekawe artefakty, a pośród nich znajduje się m.in. głowa Herkulesa.
Wrak z Antykithiry to stanowisko archeologiczne, które w 1900 r. odkryli greccy poławiacze gąbek. Na tym starożytnym wraku odkryto wiele wspaniałych artefaktów, z których część kazała nam inaczej spojrzeć na historię. Miejsce nadal jest przedmiotem prac archeologów, którzy podczas zakończonego właśnie sezonu odkryli kolejne artefakty. Bez wątpienia, tym, co wzbudziło największe zainteresowanie, jest fragment posągu – głowa Herculesa.
Stało się tak z uwagi na fakt, że może ona pasować do tułowia, który odnaleziono i wydobyto ponad 120 lat temu. Byłaby to niesamowita klamra, gdyby okazało się, że oba elementy stanowią całość, którą po latach można znów połączyć. A przynajmniej potwierdzić, że tak jest i móc je zaprezentować na jednej ekspozycji.
Archeolodzy przeprowadzili tegoroczne prace badawcze na słynnym wraku z Antykithiry w dniach 23 maja – 15 czerwca 2022 r. Tym samym zrealizowali drugi z pięciu etapów, rozpisanych na lata 2021-2025. Wszystkie prace udało się zakończyć pomyślnie, łącząc współczesne badania z kultowymi operacjami nurkowymi z lat 1900-1901.
Głównym celem programu jest lepsze i dokładniejsze poznanie statku, jego trasy, ładunku i stanu wraku.
Badania terenowe w 2022 r. obejmowały przeniesienie wybranych dużych naturalnych głazów. Przykryły one częściowo obszar wraku podczas zdarzenia, które jest przedmiotem dochodzenia. Głazy ważą do 8,5 tony każdy, a ich usunięcie umożliwiło dostęp do wcześniej niezbadanej części wraku. Niestandardowa konfiguracja składająca się z wytrzymałego olinowania, idrodyn i systemu dostarczania powietrza pod ciśnieniem została opracowana przez zespół Hublot Xplorations, popularnego szwajcarskiego producenta zegarków.
Nowe odkrycia i głowa Herkulesa
Podczas drugiego etapu prac odnaleziono m.in.:
- Cokół marmurowego posągu, w tym dolne części nóg, pokryte grubą warstwą osadów morskich. Oczekuje się, że pierwsze etapy czyszczenia i renowacji dzieła sztuki wkrótce ujawnią więcej szczegółów do dalszej analizy.
- Marmurowa głowa brodatej postaci męskiej, większej niż naturalnej wielkości. Wydaje się, że na pierwszy rzut oka można ją utożsamić z Heraklesem (Herkulesem) tzw. typu Farnese. Badacze łączą znalezisko wydobytym w 1900 r. bezgłowym posągiem Heraklesa. Obecnie tułów znajduje się w Narodowym Muzeum Archeologicznym.
- Naukowcy liczą, że ważne informacje uzyskają z dwóch ludzkich zębów, odkrytych w litym aglomeracie osadów morskich. Analiza genetyczna i izotopowa zębów może być przydatna do uzyskania informacji na temat genomu i innych cech istotnych dla pochodzenia osób, do których należały.
- Nurkowie odzyskali również liczne przedmioty z wyposażenia statku, takie jak gwoździe z brązu i żelaza, ołowiany kołnierz sporej drewnianej kotwicy oraz bezpostaciowe masy konkrecji żelaznych przykryte osadami morskimi. Badania rentgenowskie i inne specjalistyczne analizy laboratoryjne pozwolą na określenie ich funkcji.
Model fotogrametryczny stanowiska
Dokładna pozycja i kontekst archeologiczny każdego znaleziska zostały szczegółowo udokumentowane podczas wykopalisk. Niebawem zostaną włączone do modelu 3D stanowiska, który jest opracowywany od października 2022 r. Badacze pobrali próbki osadów z wyznaczonych wcześniej obszarów dna morskiego, co umożliwiło przeprowadzenie mikroanalizy. Pozwoli ona lepiej poznać wymiary i dokładną pozycję wraku. Wraz z trwającą analizą artefaktów, nowe praktyki mikroarcheologiczne zwiększą możliwości precyzyjnej rekonstrukcji rozmieszczenia wraku i warunków zatonięcia statku w pierwszej połowie I wieku p.n.e.
Badania prowadzone są przez Szwajcarską Szkołę Archeologii w Grecji pod kierunkiem dr Angeliki G. Simosi, kierownika Eforatu Starożytności Eubejskich oraz Lorenza Baumera, profesora archeologii klasycznej na Uniwersytecie Genewskim. Z kolei badania terenowe znajdują się pod nadzorem Eforatu Starożytności Podwodnych, a patronat nad projektem objęła prezydent Grecji Katerina Sakielaropulu.
Wrak z Antykithiry od momentu odnalezienia na początku XX w., nieprzerwanie dostarcza archeologom wspaniałych odkryć. Z pewnością więcej dowiecie się z artykułu Gemmy Smith opublikowanego w 9 numerze kwartalnika DIVERS24! Magazyn w wersji cyfrowej dostępny jest nieodpłatnie, natomiast wersję drukowaną możesz nabyć w naszym sklepie internetowym.
