W minionym roku zespół biologów morskich badających głębokie wody Kalifornii odkrył 16 gatunków ultra-czarnych ryb, które pochłaniają ponad 99% światła padającego na ich skórę, przez co są praktycznie niewidoczne dla innych stworzeń żyjących w morskich głębinach.
Ryby zostały złapane na głębokości ponad 200 metrów w pobliżu kalifornijskiej zatoki Monterey. Na tej głębokości zanika całkowicie światło słoneczne i jest to jeden z powodów, dla których wiele gatunków głębinowych rozwinęło zdolność oświetlania ciemnych wód za pomocą bioluminescencji. Naukowcy opublikowali wyniki swoich prac w magazynie Current Biology.
Jak się jednak okazuje są gatunki ryb głębinowych, które nie chcą być zauważone. Aby przeciwdziałać bioluminescencji, niektóre z nich wyewoluowały tworząc ultra-czarną skórę, która wyjątkowo dobrze pochłania światło. Wiadomo, że tylko kilka innych gatunków posiada tę dziwną cechę, w tym m.in. rajskie ptaki oraz niektóre pająki i motyle.
Kiedy naukowcy po raz pierwszy zobaczyli nowe gatunki głębinowe, nie było od razu oczywiste, że ich skóra jest ultra-czarna i posiada tak niezwykłe właściwości. Jednak biolog morski Karen Osborn, współautorka artykułu, zauważyła coś dziwnego na zdjęciach ryb, które zrobiła…
Próbowałam zrobić zdjęcia tych ryb, ale efekty były okropne, a na wykonanych fotografiach nie było widać żadnych szczegółów. Nie mogłam uwierzyć, jak to jest możliwe, że po skierowaniu na obiekt dwóch lamp błyskowych, całe to światło po prostu znika – powiedziała Osborn
Dopiero po zbadaniu próbek skóry pod mikroskopem, naukowcy odkryli, że zawiera ona warstwę organelli zwanych melanosomami, które zawierają melaninę, pigment nadający kolor również ludzkiej skórze i włosom. To właśnie ta warstwa melanosomów pochłania większość padającego na nie światła.
Co ciekawe, to, co nie jest wchłaniane, rozprasza się na boki i jest wchłaniane przez sąsiednie pigmenty, które znajdują się tuż obok. Mamy tu więc do czynienia z niezwykle wydajnym systemem, który wykorzystuje jedynie cząstki pigmentu, aby stworzyć swego rodzaju pułapkę na światło – dodała Osborn
Interesujące jest również to, że ta niezwykła umiejętność, nie została przekazana tym gatunkom przez wspólnego przodka. Według badaczy, każdy z nich opracował go niezależnie i w związku z tym różne gatunki wykorzystują swoją ultra-czerń do różnych celów. Np. Echiostoma barbatum posiada czarną skórę tylko w okresie dojrzewania, kiedy jest bezbronna.
Inne gatunki np. Oneirodes, które używają przynęt bioluminescencyjnych do wabienia ofiary, prawdopodobnie wytworzyły ultra-czarną skórę w procesie ewolucji, aby uniknąć odbijania światła wytwarzanego przez ich własne ciała. Tymczasem gatunki takie jak Cyclothone acclinidens mają ultra-czarną skórę tylko wokół jelit, prawdopodobnie po to, aby ukryć światło bioluminescencyjnych ryb, które zjadły.
Biorąc pod uwagę, że wszystkie nowo opisane gatunki, to te, które zespół znalazł u wybrzeży Kalifornii, prawdopodobnie w głębokim oceanie pływa ich znacznie więcej i być może są znacznie ciemniejsze, ultra-czarne ryby.
Foto: Karen Osborn/Smithsonian NMNH
Zastanawialiście się kiedyś nad fenomenalną synchronizacją i funkcjonowaniem ryb w olbrzymich ławicach? Właśnie o tym pisaliśmy w 13 numerze kwartalnika DIVERS24! Magazyn w wersji cyfrowej dostępny jest nieodpłatnie, natomiast wersję drukowaną możesz nabyć w naszym sklepie internetowym.
